Maciej Borek, zwany Strączkiem, z Osieczny, h. Gryzima (Gryżyna), (zm. ok. 1452/3), kasztelan nakielski. Był zapewne synem Andrzeja Borka z Osieczny (zm. ok. 1418) i Agnieszki Bnińskiej. Jego młodość nie jest znana. Wydaje się, że nie brał większego udziału w życiu politycznym kraju. W r. 1428 bawił przy królu w Łęczycy; dn. 9 II 1432 podczas pobytu z królem w Lublinie przyjął w zarząd ziemię wschowską. Po śmierci Bartosza Wezenborga (1441/2) M. otrzymał (przed 13 X 1442) kasztelanię nakielską, po którą być może pojechał do króla na Węgry. Latem 1443 złożył starostwo wschowskie. Po swym stryju Przybysławie Borku z Brenna, stolniku poznańskim (zm. 1432), odziedziczył kilka wsi w pow. kościańskim. Po śmierci Bartosza Wezenborga kupił od jego spadkobierców Gostyń, odstępując im Nowe Miasto. Zapobiegliwym działaniem ufundował w ten sposób jeden z większych wielkopolskich majątków ziemskich tego czasu, obejmujący 2 miasta: Gostyń i Osiecznę (gdzie uposażył szpital), z 20 wsiami, cłem i targowym w Gostyniu. Miał też bliżej nie znane kontakty handlowe ze Śląskiem głogowskim (1446). M. zmarł ok. 1452/3 r. (po 18 IV 1452). Żonaty z Małgorzatą z Nowego Miasta h. Doliwa, wziął za nią połowę Nowego Miasta nad Wartą; inną część wykupił od siostry żony, Anny (potem żony Dobrogosta z Ostroroga).
Córka M-a Katarzyna była już w r. 1448 żoną Szymona ze Sławska, syna woj. kaliskiego Marcina. Dobra M-a przeszły na jego synów, którzy w r. 1463 podzielili się ojcowizną: Mikołaj (występujący do r. 1496) wziął klucz osiecki, który potem jego spadkobiercy ok. 1512 r. sprzedali Górkom, zaś Maciej (pleban w Goniembicach i altarysta kościoła farnego w Poznaniu, zm. ok. 1486) i Piotr (student Uniw. Krak. w r. 1461, zm. ok. 1487) – klucz gostyński. Synowie M-a nie odegrali żadnej roli politycznej. Wnukiem M-a, synem Piotra, był Maciej Gostyński (zob.).
Boniecki, VI 353, VII 152; Gąsiorowski A., Urzędnicy wielkopolscy 1385–1500. Spisy, P. 1968; – Cieplucha Z., Z przeszłości ziemi kościańskiej, Kościan 1929 s. 150–7 i tabl. po s. 304; Kozierowski S., Obce rycerstwo w Wielkopolsce w XIII–XVI wieku, P. 1929 s. 14–6; Nowacki J., Dzieje archidiecezji poznańskiej, P. 1964 II; – Acta capitulorum, II; Akta radzieckie poznańskie, Wyd. K. Kaczmarczyk, P. 1925 I nr 338; Album stud. Univ. Crac., I 165; Kod. Wpol., V; Matricularum summ., III–IV; Wiadomości do dziejów Polskich z Archiwum Prowincji Śląskiej, Wyd. A. Mosbach, Wr. 1860; – AGAD: dok. perg. 325; Arch. Państw. w P.: Księgi Poznań. Z. 13 k. 190v, Z. 14 k. 12v, 31v, 35, Z. 16 k. 95, Poznań Gr. 2 k. 10, 23, 45, 47v, 106v, 108, 145, 151v, Gr. 3 k. 32v, 51v, Gr. 6 k. 98, 106v, Gr. 8 k. 160v, Kościan Z. 10 k. 1v, 163, Z. 11 k. 8v i passim, Z. 12 s. 51, 268 i passim, Z. 13 s. 18 i passim.
Antoni Gąsiorowski